راهنمای شناخت و خرید دستگاه جوجه کشی

دستگاه جوجه کشی از نظر فنی در شاخه انکوباتورها دسته بندی می شود، انکوباتور وسیله ای است برای رشد دان نمونه های زنده، از جمله  سلول ها، میکروب ها، جنین ها و حتی نوزادان که با کنترل میزان رطوبت، دما، اکسیژن، دی اکسید کربن و … شرایطی مناسب برای رشد میکرواورگانسیم های زنده فراهم می کند.

Egg incubator یا ماشین جوجه کشی انکوباتوری است که با تنظیم و حفظ پارامتر های لازم تخم های سالم و نطفه دار پرندگان و خزندگان را تبدیل به جوجه می کند. برای خرید و بهره برداری از یک دستگاه جوجه کشی باید چهار عامل مهم و تاثیر گذار را بررسی نمایید تا تجربه یک  جوجه کشی خوب را به ارمغان ببرید.

۱-     سیستم کنترل

۲-     کابین

۳-     قطعات داخلی

۴-     پشتیبانی فنی

۱-     سیستم کنترل: اصلی ترین بخش دستگاه جوجه کشی سیستم کنترل مرکزی آن یا همان مغز هوشمند دستگاه می باشد. این بخش می تواند یک ترموستات ساده مکانیکی باشد تا ترموستات های دیجیتال میکروکنترلرها و یا حتی plc و  pcc ها ، امروزه اکثر دستگاه های موجود در بازار را با سیستم کنترل های میکرو کنترلر عرضه می کند. میکروکنترلرها علی رقم آنکه قابلیت های فراوانی دارند در صورتی که به صورت صنعتی و حرفه ای تولید نشده باشند و یا قطعات و آی سی های گرید B و C تولید شده باشند به شدت خطر آفرین هستند. ریسک کار را بالا می برند و همچنین استفاده از سنسور های سازگار با ماشین جوجه کشی اهمیت بالایی دارند، گاهاَ برخی از سنسور ها بسیار دقیق هستند اما به دلیل حساسیت به مواد شیمیایی ضد عفونی و پرز حاصل از جوجه ها برای این کار مناسب نیستند مانند سنسور های sHt سوئیسی و یا سنسور رطوبت های هانیبل و … . مرسوم ترین سنسور رطوبت در نیا برای دستگاه های جوجه کشی صنعتی سنسور های دما و رطوبت تر و خشک هستند که عمر مفید بالایی دارند و در برابر مواد شیمیایی بسیار مقاومند. یک سیستم کنترل جوجه کشی کارآمد علاوه بر کاهش ریسک جوجه کشی بر بازدهی بهتر دستگاه هم تاثیر گذار است. عمده مشکلات سیستم کنترل های دست ساز وضعیف در بازار به شرح زیر می باشد:

۱-     مقاومت کم خروجی ها ( رله ها ) در برابر جریان عبوری

۲-     هنگ کردن آی سی

۳-     عدم دقت سنسور ها و کالیبره نشدن سنسور ها

۴-     نوسان در نمایش پارامترها

۵-     برنامه نویسی ضعیف و ناکارامد آی سی

معمولا این نوع ترموستات ها توسط دانشجویان جوان و به عنوان پروژه دانشگاهی ساخته می شوند که کاربرد صنعتی ندارد.

دقت کنید که آپشن های غیر ضروری بر سوی سیستم کنترل فقط موجب سنگین شدن برنامه آی سی شده و در عملکرد دستگاه اختلال ایجاد می کند؛ در صورتی که آپشنی بر روی دستگاه مشاهده کردید دقت کنید تا چقدر می تواند به شما در انجام جوجه کشی بهتر و کاهش ریسک کمک کند.

۲-     کابین: اولین چیزی که نظر ما را در هنگام خرید دستگاه جوجه کشی به خود جلب می کند ظاهر دستگاه و بدنه اصلی آن می باشد. از آنجا که کابین وظیفه حفظ شرایط لازم برای جوجه کشی را  دارد توصیه می کنیم تا دقت بیشتری در این بخش داشته باشید. استفاده از عایق های مناسب مانند پلاستوفوم ها و … باعث ثبات بهتر دما و رطوبت شده، همچنین در انکوباتور ها با بدنه پلاستیکی دقت کنید تا مواد بکار رفته از پلی مرهای مرغوب باشد و خاصیت آنتی باکتریال داشته باشند، امروزه استفاده از بدنه های پلاستیکی فقط در صورتی که از مواد پتروشیمی نانو شده و آنتی باکتریال تولید شده باشد توصیه می شود، همچنین بدنه های فلزی فقط در صورتی که با ورق های گالوانیزه و پوشش رنگ الکترواستاتیک باشند توصیه می شود. بدنه های آلومنیومی به دلیل خاصیت خنک کنندگی آلومنیوم باعث مصرف بیش از اندازه انرژی شده و نوسان دمای دستگاه را به حداکثر می رساند.

۳-     قطعات داخلی: شاید بتوان گفت فقط با بررسی همین یک آیتم به راحتی بتوانید تشخیص دهید که با چه دستگاهی روبرو هستند. آیا شما یک کاردستی تجاری سازی شده خریده اید و یا با  یک انوباتور حرفه ای روبرو هستید .

فن: اکثر دستگاه های بی کیفیت بجای استفاده از فن های سیر کوله حلزونی و یا سانترفیوژی که قیمت سنگینی نسبت به سایر فن ها دارند و دربرابر دما و رطوبت داخل دستگاه مقاومت بالا دارند،  اقدام به تولید دستگاه جوجه کشی با فن های تهویه آشپزخانه ای می کنند که این خود نشانگر کیفیت پایین دستگاه می باشد.

موتور: موتور گردش راک دستگاه باید توانایی تحمل وزن تخم را براساس ظرفیت اعلامی دستگاه داشته باشد.

شانه و سبد هچر: شانه و سبد های هچر از مواد پلاستیک نو و رنگ شفاف باشند و برای تخم هر پرنده ای شانه مخصوص را به شما بدهند، گاهاً سبد های هچر را به عنوان شانه همه کار به شما با  قیمت بالاتر می فروشند که خود نوعی کلاهبرداری می باشد.

۴-     پشتیبانی فنی: داشتن دفترچه راهنما، گارانتی معتبر ،دسترسی به واحد تعمییرات و پشتیبانی حداقل نیاز های شما در بخش خدمات پس از فروش می باشد، دفترچه راهنما باید دارای بخش  های راه اندازی، نصب، نگهداری و تعمییرات باشد.

در پایان توصیه می شود قبل از خرید ماشین جوجه کشی از یک برند حتما به سابقه فعالیت آن توجه کنید و با برخی از کسانی که قبلاً جوجه کشی کرده اند مشوت نمایید.

بهترین روش برای ساخت دستگاه جوجه کشی در خانه

در این مقاله سعی نموده ایم طرز ساخت دستگاه جوجه کشی خانگی برای کسانی که دوست دارند جوجه کشی دستی را تجربه کنند، توضیح دهیم.  این روش برای تجربه اندوزی کودکان و نوجوانان در جهت برانگیخته شدن خلاقیت و کشف استعدادشان بسیار توصیه می شود. اما اگر به دنبال تجربه حرفه ای و کسب درآمد هستید با توجه به اهمیت صرفه جویی در وقت و هزینه بهتر است دستگاه جوجه کشی صنعتی را از شرکت های معتبر تهیه نمایید.

وسایل مورد نیاز برای ساخت دستگاه جوجه کشی

–        یخدان یونولیتی درب دار

–        سرپیچ متصل به سیم

–        نوار چسب

–        لامپ ۲۵ وات

–        توری مرغی یا توری فلزی مناسب

–        دما سنج و رطوبت سنج دیجیتال

–        ظرف آب مناسب برای قرار گرفتن داخل یخدان

–        اسفنج

۱- یک یخدان یونولیتی انتخاب کرده و روی بدنه آن سوراخی ایجاد نمایید به اندازه ای که سرپیچ از آن عبور کند. سپس توسط نوار چسب سرپیچ را از داخل و خارج سوراخ به بدنه یخدان بچسبانید. این کار را با دقت انجام دهید تا بر اثر تماس لامپ با بدنه یونولیتی باعث آتش سوزی نشود. سپس یک لامپ ۲۵ وات را به سرپیچ متصل نمایید.

همچنین می توانید از یک جعبه مقوایی به جای یخدان یونولیتی استفاده کنید ولی بدلیل عایق بودن جعبه یونولیتی این جعبه برای ساخت دستگاه جوجه کشی مناسب تر است.

۲ – جدا کننده های توری اطراف لامپ

با استفاده از توری مرغی یا توری های فلزی موجود در بازار اطراف لامپ را بپوشانید این کار از تماس جوجه ها پس از تولد با لامپ جلوگیری می کند.

در صورت تمایل می توانید از توری موجود در کف جعبه استفاده کنید تا از جمع شدن فضولات زیر پای پرنده جلوگیری شود.

۳ – اضافه نمودن دما سنج و رطوبت سنج دیجیتال

مطمئن شوید که دما سنج و رطوبت سنج به درستی و با دقت زیاد کار می کند و آن را در جعبه و جایی کنار تخم مرغ ها قرار دهید.

۴ – جهت تامین رطوبت مورد نیاز جوجه کشی یک ظرف آب داخل جعبه قرار دهید می توانید داخل ظرف از اسفنج استفاده نمایید تا بتوانید رطوبت مورد نیاز جعبه را کنترل نمایید.

۵ – روی درب یخدان برشی ایجاد کنید و با استفاده از شیشه قاب عکس یا طلق پلاستیکی محل برش خورده را بپوشانید و اطراف آن را با نوار چسب محکم بچسبانید.

در صورت تمایل می توانید لولایی روی درب یخدان نصب نموده تا عمل باز و بسته نمودن درب دستگاه راحت تر انجام پذیرد.

جهت گردش جریان هوا و تهویه داخل جعبه می توانید دو سوراخ کوچک در طرفین جعبه ایجاد نمایید و یک سوراخ کوچک روی درب بالای آن در نظر بگیرید.

۶ – تست دستگاه جوجه کشی

قبل از قرار دادن تخم مرغ های نطفه دار درون دستگاه می بایست دستگاه را برای یک روز یا حتی بیشتر روشن کنیم تا از رطوبت و دمای مورد نیاز در دستگاه مطمئن شویم. در طول دوره جوجه کشی درجه حرارت دستگاه باید روی ۳۷.۵ درجه سانتیگراد ثابت بماند و می بایست رطوبت دستگاه برای ۱۸ روز اول بین ۵۵ تا ۶۵ درصد و برای چهار روز آخر بین ۶۵ تا ۷۵ درصد تنظیم شود.

جهت کنترل رطوبت دستگاه می توانید آب جذب شده به اسفج را خارج نموده و یا برای افزایش رطوبت مقداری آب به ظرف داخل دستگاه اضافه نمایید.

مراحل جوجه کشی تخم مرغ ها

قرار دادن تخم مرغ ها

تهیه تخم نطفه دار خیلی مهم است چرا که در برخی موارد مشاهده شده بدلیل رعایت نکردن اصول نگه داری تخم های نطفه دار پس از قرار گیری تخم مرغ ها در دستگاه نطفه رشد نکرده و تمامی زحمات شما از بین می رود. لذا جهت تهیه تخم مرغ نطفه دار مناسب می توانید به بازارهای محلی اطراف خود مراجعه کرده یا از افرادی که به آنها اعتماد دارید تخم نطفه دار مرغوب تهیه کنید.

کیفیت تخم مرغ نطفه دار بستگی به سلامت مرغ دارد لذا در صورت لزوم می توانید از فروشنده بخواهید تا جهت بررسی و اطمینان از سلامت مرغ ها شما را به مزرعه خود ببرد. معمولا مرغ های آزاد تخم های با کیفیت تری نسبت به مرغ های داخل قفس تولید می کنند.

معمولا نرخ جوجه درآوری خوب بین ۵۰ تا ۸۵ درصد از تخم ها می باشد.

تخم مرغ نطفه دار مرغ های تخم گذار معمولا کوچک تر هستند این درحالی است که تخم مرغ گوشتی معمولا درشت تر می باشد به هرحال شما می توانید از کشاورز سوال کنید تا اطلاعات لازم درباره نژاد مرغ های مزرعه خود در اختیار شما قرار دهد.

اطلاعات مهم نظیر زمان و آمار تخم مرغ ها را ثبت کنید

 یک تخم مرغ به ۲۱ روز زمان نیاز دارد تا به جوجه تبدیل شود و مهم است که شما بدانید چه زمان و چه تعداد تخم را داخل دستگاه قرار داده اید. همچنین میزان دما و رطوبت اندازه گیری شده در هر روز را ثبت نمایید تا در صورت مشاهده تغییر سریعا نسبت به رفع آن اقدام کنید.

چرخش تخم مرغ ها

تخم مرغ ها را می بایست در هر روز و در فواصل زمانی منظم بچرخانید این امر می بایست تا روز ۱۸ جوجه کشی ادامه پیدا کند. برای چرخش درست تخم مرغ ها می توانید یک طرف آن را علامت “O” و طرف دیگر آن را با علامت “X” نشانه گذاری کنید و در هر مرحله یک چهارم تا نیم دور تخم مرغ ها را بپرخانید.

نکته : در دستگاه های جوجه کشی ساخته شده در کارخانجات معتبر این عمل به صورت اتوماتیک و بدون نیاز به بازرسی انجام می پذیرد.

مشاهده داخل تخم مرغ ها بعد از هفته اول

این کار به شما کمک می کند تا تخم های نطفه دار را از سایر تخم ها شناسایی نمایید. برای عمل کندلینگ یا نوربینی تخم مرغ ها می توانید یک دستگاه کندلر تهیه کرده و یا توسط یک چراغ قوه و در فضای تاریک، داخل تخم مرغ ها را یک به یک مشاهده کنید. پس از بررسی تخم مرغ ها آنهایی که نطفه دار نیستند و یا تفاوتی با سایر تخم های نطفه دار دارند را از دستگاه خارج نمایید.

اگر از چراغ قوه برای مشاهده تخم مرغ ها استفاده می کنید می بایست لنز آن به اندازه ای کوچک با شد که با قرار دادن تخم مرغ روی آن نور از اطراف مشاهده نشود.

برای ساخت کندلر خانگی می توانید یک چراغ رومیزی را داخل جعبه مقوایی با ابعاد مناسب قرار داده و روی جعبه را سوراخ کنید و تخم مرغ را روی سوراخ قرار داده و داخل آن را مشاهده نمایید.

برای مشاهده داخل تخم مرغ به آرامی آن را بچرخانید تا از ایجاد نطفه در آن مطمئن شوید.

جنین زنده مانند یک نقطه دیده می شود که با رگ های خونی به اطراف احاطه شده است.

جنین مرده شبیه به حلقه و یا رگه هایی از خون دیده می شود.

تخم مرغ بدون نطفه کاملا شفاف بوده و نور از آن عبور می کند.

توجه به صدای تق تق در روز بیست و یکم

اگر دقت کنید در روز بیست و یکم صدای ضربه زدن نوک جوجه ها به تخم ها را می شنوید این صدا به منظور ترکیدن کیسه هوای داخل تخم و برخورد نوک جوجه با پوسته تخم مرغ ایجاد می شود. پس از شنیدن صدا شاید تا ۱۲ ساعت زمان لازم باشد تا جوجه به طور کامل از تخم خارج شود.

نکته : در حین خروج جوجه ها از تخم هرگز به آنها کمک نکنید و اجازه دهید خود حیوان این کار را انجام دهد چرا که برخی از جوجه ها هنوز توان شکستن تخم را ندارند و به زمان بیشتری برای جذب انرژی لازم دارند.