آشنایی با اجزای کلی دستگاه جوجه کشی

به هر دستگاهی که بتوان با استفاده از آن ، کلیه ی عوامل رشد جنین شامل ( حرارت ، رطوبت ، تهویه و چرخش ) را فراهم آورد و به جوجه کشی اقدام کرد ، دستگاه جوجه کشی گفته می شود . در ساختمان دستگاه های جوجه کشی ( با هر ظرفیت ) موارد زیر حایز اهمیت بسیار است :

1 . دستگاه تنظیم حرارت .

2 . دستگاه تنظیم رطوبت .

3 . دستگاه تهویه .

4 . نحوه ی چرخاندن تخم مرغ ها .

ممکن است حرارت در دستگاه جوجه کشی با برق ، گاز و نفت تامین شود . فضای داخل دستگاه را می توان به روش های زیر گرم کرد :

1 . جریان هوای گرم در داخل لوله های دستگاه .

2 . جریان آب گرم در داخل لوله های دستگاه .

3 . قرار دادن مقاومت های الکتریکی در داخل دستگاه .

جنین برای رشد خود به حرارت خاصی نیاز دارد که در تمام دستگاه ها یکسان است . در حالت طبیعی ، جنین این حرارت را از بدن مرغ کرچ می گیرد . حرارت دستگاه جوجه کشی در 18 روز اول 37.5 درجه ی سانتی گراد و در سه روز آخر 36.5 درجه است . در دستگاه های کوچک ، حرارت را یک درجه بیشتر در نظر می گیرند . در این دستگاه ها ، رطوبت از طریق قرار دادن ظرف آب در زیر تخم مرغ ها و در دستگاه های متوسط و در دستگاه های بزرگ از طریق دستگاه بخور تامین می شود ( در حالت طبیعی رطوبت از بستر تامین می گردد ) .

جنین برای رشد خود به اکسیژن نیاز دارد . بنابراین هوای داخل دستگاه باید به اندزه ای باشد که نیاز جنین را بر طرف کند . معمولا هوای داخل دستگاه جوجه کشی باید دارای 21 درصد اکیسژن باشد . هر چه از این نسبت کاسته شود ، بازده جوجه کشی پایین می آید . اگر  CO2 دستگاه بیش از یک درصد شود ، تلفات افزایش می یابد و اگر میزان آن به 5 درصد برسد ، همه ی جنین ها تلف می شوند .

در دستگاه های کوچک ، تهویه از طریق باز و بسته کردن دریچه ها انجام می پذیرد ؛ ولی در دستگاه های بزرگ ، این کار با نصب هواکش در داخل دستگاه انجام می شود . قدرت هواکش به ظرفیت دستگاه بستگی دارد .

در صورتی که تخم مرغ در داخل دستگاه ثابت باشد ، زرده و نطفه به طرف بالا صعود می کنند ( زیرا از سفیده سبک ترند ) و به پوسته می چسبند . در این صورت ، جنین رشد طبیعی نخواهد داشت . در حالت طبیعی ، عمل چرخش با سینه و منقار مرغ صورت می پذیرد . عمل چرخش در دستگاه جوجه کشی به صورت خودکار انجام می شود .

به طور کلی ، دستگاه های بزرگ جوجه کشی دارای دو قسمت انکوباتور ( ستر ) و هچر ( ماشین تفریخ ) هستند . با گذشت زمان ، انکوباتورهای پیشرفته تر و اختصاصی تری ساخته شده اند که تجهیزات و امکانات ویژه ای شامل موارد زیر دارند :

برای ساختمان محفظه ی ستر از مواد سبک تری استفاده می شود . انکوباتورها کف ندارند و راحت تر تمیز می شوند .

دستگاه هچری و ستر ی جدا از هم ساخته می شوند . میزا ن رطویت ان ها دقیقا قابل تنظیم است و دستگاه های خنک کننده بهتر ی دارند .

پنکه های الکتریکی با سرعت زیاد خود باعث انتشار یک نواخت دما و رطوبت در ستر و هچر می گردند .

چرخش خودکار است و سینی ها را می توان تحت هر زاویه ای مستقر کرد .

افشانک هایی برای ایجاد رطوبت تعبیه شده اند که آب را با فشار می پاشند . آب پودر شده رطوبت مناسبی ایجاد می کند .

اطلاعات مربوط به دستگاه ها از طریق سامانه های الکترونیک به اتاق کنترل انتقال داده می شود و بدین ترتیب کنترل سترها و هچرها با دقت بیشتر امکان پذیر می گردد .

داشتن وسایل خوب جوجه کشی باعث افزایش بازدهی جوجه کشی خواهد شد ؛ چون نه تنها قابلیت جوجه آوری بهبود می یابد ، بلکه نیروی کارگری کمتری مورد نیاز است . مقدار امکانات تامین شده ثابت نیست و تحت عواملی چون اندازه ی هچر ، تعداد هچ ، نژاد جوجه و دیگر خدمات احتمالی که در کارخانه انجام می شود ( تعیین جنسیت ، نوک چینی ، قطع تاج و انگشتان ، مایه کوبی و . . . ) قرار دارد .

زمان مناسب بیرون آوردن جوجه ها از دستگاه جوجه کشی

چه زمانی جوجه های تازه متولد شده را از دستگاه جوجه کشی بیرون بکشیم؟ این سوال هر پرورش دهنده ی تازه کار است. متوسط زمان طبیعی برای جوجه کشی بوقلمون حدوداً 28 روز است. با این وجود ممکن است این فرایند  از روز 27 آغاز و تاروز 299 ادامه پیدا کند. این مسئله خیلی مهم است که بدانیم آیا همه جوجه ها هچ شده اند یا نه؟ اگر تخم ها از یک گله هم سن تولید شده باشند و شرایط انتقال و انبار آنها یکی باشد انتقال جوجه ها از دستگاه زمانی است که جوجه ها خشک شده و کرک های آنها به صورت مخملی در آمده و هنوز پشت گردن آنها کمی خیس باشد. از منظر دیگر بهترین زمان بیرون کشیدن جوجه ها زمانی است که هنوز 5 درصد از جوجه ها خشک نشده اند. (پشت گردن آنها خیس است) این موضوع سبب می شود که جوجه هایی که زودتر هچ شده اند بعد از بیرون کشیدن از دستگاه دهیدراته نشوند.

از آنجائیکه دستگاه های مختلف ممکن است جوجه ها را دیرتر و یا زودتر خشک کنند لازم است که دائماً دستگاه هچر توسط مسئول مربوطه کنترل شود و در صورت آماده بودن جوجه ها، عملیات خارج کردن آن ها از دستگاه انجام گیرد. توصیه می شود : هر 6 ساعت یک بار، در دستگاه باز شده و جوجه هایی که کاملاًخشک شده اند از دستگاه هچر خارج و به زیر دستگاه مادر مصنوعی منتقل شوند.

آیا خرید دستگاه جوجه کشی دست دوم مقرون به صرفه است؟

 محاسن و معایب خرید دستگاه جوجه کشی دست دوم

محاسن

1-     قیمت ارزان دستگاه جوجه کشی دست دوم نسبت به دستگاه جوجه کشی نو

معایب

1-      انتقال باکتری ها و میکروب ها و سایر آلودگی های عفونی 

2-     نداشتن گارانتی شرکتی و پشتیبانی پس از فروش

3-      فرسودگی و پوسیدگی که باعث طول عمر کمتر دستگاه می‌شود

4-     هزینه های نگهداری بالا

5-     به دلیل رشد باکتری ها در محفظه دستگاه در طول مدت استفاده بازدهی کمتری دارند

 در کل توصیه می کنیم از انتخاب دستگاه جوجه کشی دست دوم در سایزهای بالاتر از ۱۰۰ عدد تخم مرغ (دستگاه جوجه کشی صنعتی و نیمه صنعتی) خودداری کنید زیرا در صورت آلوده بودن دستگاه جوجه کشی با خسارت وارده ازهچ نشدن جوجه ها زیان خواهید کرد.

چنانچه به خرید دستگاه جوجه کشی دست دوم اصرار دارید حتما دستگاهی را انتخاب کنید که تولید شده توسط یک شرکت معتبر و خوش نام سازنده دستگاه جوجه کشی باشد تا در صورت نیاز به پشتیبانی به توانید از خدمات پس از فروش آن بهره ببرید.

در خرید دستگاه های جوجه کشی خانگی دست دوم محدودیت ها کمتر است چنانچه دستگاه های جوجه کشی با ظرفیت  ۱۰ عددی تخم مرغ  12 تایی تخم مرغ تا ۲۴ عددی تخم مرغ و ۴۸ عددی انتخاب کردید دقت کنید تا اگر از جنس پلاستیک ساخته شده اند در بدنه دستگاه جوجه کشی پلاستیکی شکستگی ایجاد نشده باشد.

 دستگاه های جوجه کشی کوچک را می توانید معمولاً با قیمت های پایین تر از شرکت های تولید کننده دستگاه جوجه کشی به صورت دست دوم از افرادی که قبلا دستگاه خریداری کرده اند و دیگر نیازی به آن ندارند. خریداری کنید.

در هنگام خرید دقت کنید تا سنسور های دما و رطوبت دستگاه جوجه کشی دقت لازم را داشته باشند و از این که شرکت تولید کننده قطعات یدکی دستگاه جوجه کشی را موجود دارد مطمئن شوید برای این کار مدل دستگاه را به شرکت تولید کنند اعلام نموده و استعلام قطعات بگیرید.

 قبل از خرید ماشین جوجه کشی عملکرد دستگاه را حداقل به مدت یک ساعت مشاهده نمایید و سپس پول را به خریدار پرداخت نمایید و از خرید اینترنتی و تلفنی دستگاه های جوجه کشی دست دوم از افراد ناشناس که امکان دسترسی به آنها برای شما مقدور نیست خودداری نمایید

یک پیشنهاد عالی

به شما توصیه می کنیم چنانچه بودجه کافی برای خرید دستگاه جوجه کشی دلخواه خود را از برندهای معتبر ندارید موضوع را با واحدهای فروش آنها در میان گذاشته تا شما را از تخفیف های دوره ای و یا گاها از وجود دستگاههای استوک کارخانه ای که معمولاً به دلیل خط و خش و یا ایرادات ظاهری که در روند تولید پیش می‌آید آگاه کنند تا بتوانید با قیمت مناسب دستگاه جوجه کشی نو و سالم تری تهیه کنید

 این گونه دستگاه ها به مراتب بهتر از دستگاه های جوجه کشی دست دوم کارکرده از نظر مالی و بهداشتی خواهند بود

 شرکت بلدرچین دماوند گاهاَ دستگاه هایی که در باربری ها دچار آسیب های جزئی شده ولی قابلیت استفاده بدون هیچ مشکلی را دارند و یا در روند تولید به دلیل مشکلات رنگ بدنه یا خط و خش ظاهری دارای اشکالات جزئی هستند را به طور مشخص به صورت ارزان قیمت در سایت فروش دستگاه جوجه کشی با عنوان دستگاه جوجه کشی استوک حراج می نماید

 شما می‌توانید برای خرید این گونه دستگاه های جوجه کشی استوک به سایت شرکت مراجعه کنید و یا در ساعات کاری با واحد فروش شرکت تماس بگیرید.

آیا داشتن دستگاه جوجه کشی برای پرورش بلدرچین ضروری است؟

در صنعت نوین پرورش طیور بهره برداری از پرنده ی کرچ منسوخ شده است. با این حال در سویه های اصلاح شده ی تجاری تمایل به کرچ شدن در بلدرچین های ژاپنی ( تنها نژاد بلدرچین پرورشی رایج در ایران ) تقریباً از بین رفته است، تهیه ی ماشین جوجه کشی برای واحد های  پرورش (با چرخه ی تولیدی کامل)، ضروری است. پرورش دهندگان می توانند تخم های نطفه دار تولید شده را به موسسات و واحد های جوجه کشی تحویل نموده و متعاقباً بعد از حدود 17 روز جوجه های یک روزه بلدرچین را تحویل بگیرند. ولی بطور کلی منفعت تولید جوجه ی یک روزه در واحد پرورشی از نقطه نظر بهداشتی، مدیریتی و اقتصادی، بهتر است. بطور معمول در کشور ما عموم واحد های پرورش بلدرچین، دارای چرخه ی تولیدی کاملی هستند. بدین معنی که: تولید تخم نطفه دار، جوجه ی بلدرچین، بلدرچین گوشتی و مولد، تماماً توسط پرورش دهنده ی همان واحد انجام می شود.

کدامیک از انواع دستگاه جوجه کشی بهتر است؟

ماشین های جوجه کشی مربوطه در بازار فراوان هستند. تمامی تولید کنندگان این دستگاه ها بر کیفیت بهتر محصول خود اسرار دارند. در این وضعیت متقاضی خرید دستگاه جوجه کشی نمی داند چه کار کند. طبیعتاً تمایل دارد دستگاه ارزانتری خریداری نماید. ولی ممکن است ارزان تر  بودن دستگاه بی دلیل نباشد. همان طور که گاهاَ قیمت بالاتر هم دلیل بر کیفیت بالا نیست و ممکن است به خاطر هزینه های بالای تولید غیر صنعتی و دلال بازی قیمت ها کمی بالاتر باشد . متاسفانه امروزه خیلی از سایت هایی که تبلیغ فراوان برای فروش ماشین جوجه کشی دارند و خود را تولید کننده دستگاه جوجه کشی معرفی می  نمایند دلالانی بیش نیستند .جهت خرید دستگاه توصیه می شود موارد زیر مد نظر قرار گیرند:

1-     دستگاه مورد نیاز خود را از موسسات صاحب نام و مطمئن خریداری کنید. در این رابطه می توان از مشتریان قبلی آن موسسه در خصوص کیفیت محصولات کسب اطلاع نمود.

2-     به مدت زمان ضمانت دستگاه توجه شود که خود نیازمند ارائه سندی کتبی با مهر و امضاء موسسه ی سازنده می باشد.

3-     خدمات بعد از فروش و تامین قطعات یدکی مورد نیاز توسط شرکت سازنده بسیار مهم است. آن موسسه بایستی در این رابطه خوش نام باشد.

4-     سیستم های هشدار دهنده بسیار اهمیت دارند. لذا لازم است دستگاه مورد نظر مجهز به این سیستم ها باشد.برخی از این هشداردهنده ها مانند تلفن کننده و جی اس ام جوجه کشی مبی باشند که می توانند هشدار لازم را از طریق خط تلفن یا سیمکارت به کاربر اعلام نمایند.

5-     سرویس و نگهداری دستگاه آسان و قابل انجام با امکانات کم باشد. به طوریکه افراد با اندک آشنایی توان انجام آن را طبق دفترچه راهنما داشته باشند.

6-      مصرف کم برق دستگاه اهمیت بالایی دارد تا جوجه کشی شما توجیه اقتصادی داشته باشد.

ضرورت دارد به همراه دستگاه دفترچه ی راهنما، جهت بهره برداری اصولی و چگونگی نگه داری و سرویس دوره ای ارائه شود. از جمله حقوق مصرف کننده آگاهی کامل از مشخصات تک تک قطعات و توان واقعی دستگاه است.

اهمیت تنظیم حرارت در دستگاه جوجه کشی

آزمایشات متعددی که در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مونتانا آمریکا برای مشخص کردن حرارت تخم مرغ در طی جوجه کشی طبیعی انجام گرفته نشان داده است که حرارت متوسط قسمت فوقانی تخم مرغ 3/102 درجه فارنهایت و یا در حدود 29 درجه سانتی گراد و حرارت پایین تخم مرغ در حدود  31 درجه و یا به عبارت دیگر در حدود 15-16 درجه فارنهایت کمتر از حرارت بالای تخم مرغ بوده است.

این اختلاف زیاد حرارت در قسمت فوقانی و تحتانی تخم مرغ بیشتر در روزهای اول جوجه کشی دیده می شود، در روزهای آخر اختلاف حرارت به حدود 10 درجه فارنهایت می رسد.

طی آزمایشات دیگر ثابت شده است که درجه حرارت بدن مرغ کرچ که در روی تخم مرغ می خوابد زیادتر از مرغ غیر کرچ است.

در هنگام کرچی این مطلب را به خوبی می توان در روی مرغ آزمایشی کرد چنانچه مرغ کرچ را لمس نمایند مشاهده می شود که پرهای ناحیه همچنین خود سینه به طور محسوسی گرم است. تفاوت درجه حرارت بالا و پایین تخم مرغ در ماشین های جوجه کشی کمتر از زیر مادر است و در حدود 4 درجه فارنهایت می باشد.

طبق آزمایشاتی که در ایستگاه تحقیقاتی پردو آمریکا صورت گرفته است حرارت در دستگاه جوجه کشی چنانچه مخزن جیوه میزان الحراره در فاصله 5 سانتی متری بالای سینی تخم مرغ ها قرار داشته باشد باید در حدود 101 درجه فارنهایت یا 5/388 درجه سانتی گراد باشد در این صورت نتیجه جوجه کشی بسیار رضایت بخش است ولی چنانچه حرارت از 100 درجه فارنهایت یا 38 درجه سانتی گراد کمتر و یا از 103 درجه فارنهایت معادل 5/39 درجه سانتی گراد بیشتر باشد مرگ و میر جنین به طور محسوسی افزایش می یابد.

طبق نظریه مرکز ملی تحقیقات کشاوزری امریکا اگر رطوبت ماشین 60درصد و جریان هوا 12 سانتی متر مکعب در دقیقه و غلظت اکسیژن 21 درصد و اکسید دو کربن کمتر از 5/0 درصد باشد. در تحت چنین شرایطی بهترین درجه حرارت برای دستگاه جوجه کشی 100 درجه فارنهایت یا در حدود 388 درجه سانتی گراد است.

زیاد بودن یا کم بودن درجه حرارت در نتیجه جوجه کشی موثر واقع می شود و آن را کاهش می دهد.

چنانچه حدود این تغییرات حرارتی جزئی باشد ممکن است در طول مدت جوجه کشی تغییراتی ایجاد کند. این تغییرات بین 20-25 روز است.

حرارت کمتر از حد معمول سبب می شود که جوجه ها به کندی از تخم مرغ خارج شوند و در نتیجه سبب طولانی شدن مدت جوجه کشی می شود. حرارت زیاد تر از حد معمول سبب کوتاه شدن دوره جوجه کشی می گردد. ولی اگر حدود تغییرات حرارتی زیاد باشد سبب مرگ و میر جنین می گردد.

اگر ماشین از نظر حرارت در وضع مناسبی باشد تمام جوجه ها بایستی در روز 21 از تخم مرغ بیرون آمده باشند و در پایان روز بیست و یکم جوجه کشی خاتمه یابد. از این رو طول مدت جوجه کشی راهنمای خوبی از نظر کنترل حرارت ماشین بشمار می رود.

حرارت در تمام مدل ها و انواع دستگاه جوجه کشی یکنواخت نیست بلکه بسته به سیستم و توصیه کارخانه سازنده اغلب حرارت ماشین های مختلف با هم کمی اختلاف دارد.

چگونگی تهویه در تغییرات حرارتی ماشین نقش مهمی به عهده دارد. در ماشین های جوجه کشی کوچک و ساده حرارت در هفته اول 100 درجه فارنهایت یا 38 درجه سانتی گراد و در هفته دوم 102 درجه فارنهایت یا در حدود 39 درجه سانتی گراد و در هفته سوم 103 درجه فارنهایت یا 5/39 درجه سانتی گراد می باشد.

در ماشین های بزرگ که چندین طبقه سینی در آن چیده می شود و دارای دستگاه های تهویه خودکار می باشند معمولاً حرارت تا روز هجدهم در حدود 99-100 درجه فارنهایت یا 5/37- 38 درجه سانتی گراد می باشد.

از روز هجدهم به بعد باید حرارت را کمتر و رطوبت ماشین را زیادتر نمود. به همین دلیل برای کنترل دقیق حرارت تخم مرغ ها را تا روز هجدهم در یک قسمت به نام انکوباتور و از روز هجدهم به بعد در قسمت دیگر به نام هچر نگهداری می کنند در این قسمت حرارت کمتر، رطوبت و تهیه بیشتر از قسمت اول است.

در ماشین های جوجه کشی باید حرارت را در طی مدت جوجه کشی یکنواخت و دور از نوسان نگاه داشت این عمل به وسیله دستگاه های تنظیم انجام می گیرد که حرارت ماشین را در تمام مدت جوجه کشی در میزان مطلوب نگاه می دارد. اصول دستگاه های تنظیم در ماشین های کوچک براساس انقباض و انبساط کپسول های اتر یا ترموستات های خودکار استوار شده است.

کپسول های حاوی اتر معمولاً در اثر حرارت منبسط و در برودت منقبض می گردند در داخل ماشین های جوجه کشی ساده کپسول اتر نصب شده است. در روی جدار فوقانی این کپسول ها میله ای قرار گرفته است که از دیواره فوقانی ماشین خارج می شود. این میله به اهرمی وصل شده که به سرپوشی منتهی می شود که در روی منبع تولید حرارت قرار می گیرد.

وقتی که حرارت ماشین به حد مطلوب رسید به وسیله پیچ های میزان به کپسول اتر فشار می آورند به طوری که سرپوش مماس به دریچه روی منبع تولید حرارت گردد. در این صورت چنانچه حرارت داخلی ماشین از حد مطلوب بیشتر شد در روی کپسول اتر اثر می گذارد و ان را متسع می کند در نتیجه به میله و اهرم فشار وارد می آید و سرپوش از روی دریچه بلند می شود و حرارت اضافی خارج می گردد. در هنگامی که درجه حرارت کمتر از حد مطلوب باشد بالعکس کپسول اتر منقبض شده و سرپوش دریچه را کاملاً می بندد و مانع از سرد شدن داخل ماشین می گردد.

در ماشین های جوجه کشی بزرگ و برقی دستگاه های تنظیم کننده حرارتی سبب قطع و وصل جریان برق می شود در تیجه حرارت را همیشه در میزان معینی نگاه می دارد.

در بعضی انواع ماشین های جوجه کشی ترمواستات هایی در دستگاه های تنظیم قرار گرفته است که حرارت محوطه داخلی ماشین را کنترل می کند. اگر بر اثر بعضی عوامل، دستگاه تولید حرارت ماشین از کار بیفتد و جریان حرارتی به داخل ماشین قطع گردد.

دستگاه های تنظیم فوراً به کار می افتد و رابطه ماشین را با خارج قطع می نماید. در نتیجه برای مدتی حرارت ماشین در میزان مطلوب باقی می ماند و مانع از تلف شدن سریع جنین می گردد. برای گرم کردن ماشین جوجه کشی از منابع مختلف تولید حرارت استفاده می شود.

متداولترین آنها نفت و گاز و برق است که هر کدام دارای مزایا و معایبی است. امروزه ماشین های کوچک جوجه کشی که در روستا ها  به کار می رود نفتی و ماشین های بزرگ برقی می باشند.

از نظر چگونگی گرم کردن محوطه داخلی ماشین های جوجه کشی به سه دسته تقسیم می شوند:

1-      آنهایی که به وسیله هوای گرم حرارت لازم را به دست می آورند.

2-      آنهایی که به وسیله فرستادن آب گرم به داخل ماشین گرم می شوند.

3-      بالاخره دسته ای که به وسیله قرار دان مقاومت های الکتریکی در ماشین گرم می شوند

منبع : کتاب اصول پرورش طیور ( تالیف مراد علی زهری )